Choroby przyzębia u psów – patogeneza i diagnostyka

Wprowadzenie

Zapalenie przyzębia jest jedną z najczęstszych chorób stomatologicznych u psów, jednak wciąż niewielu właścicieli zdaje sobie sprawę, że problemy z jamą ustną mogą mieć dalekosiężne skutki dla ogólnego zdrowia psa. Badania wskazują, że choroba przyzębia dotyka aż 88,67% psów, a jedynie 43,83% właścicieli jest świadomych tej choroby [1]. W innych badaniach, przeprowadzonych na 49 psach rasy yorkshire terrier w wieku 37 tygodni, aż 98% zwierząt wykazywało objawy zapalenia przyzębia [2]. Problem ten często przebiega bezobjawowo, co skutkuje późniejszym rozpoczęciem diagnostyki i leczenia, zazwyczaj w zaawansowanym stadium choroby. 
Zrozumienie anatomii zęba oraz patogenezy chorób przyzębia jest kluczowe nie tylko dla weterynarzy, ale także dla opiekunów psów, którzy pragną zapewnić swoim pupilom długie i zdrowe życie.

Anatomia

Ząb psa składa się z czterech głównych warstw: szkliwa, zębiny, miazgi i cementu. Przyzębie obejmuje dodatkowo więzadło przyzębia, cement korzeniowy, dziąsło oraz kość zębodołową [3]. 
Choroby przyzębia dzielą się na dwa główne stadia: 

• zapalenie dziąseł (gingivitis), 
• zapalenie przyzębia (periodontitis). 
• Często występują one jednocześnie. 
   

Zapalenie dziąseł to początkowy, odwracalny stan zapalny, ograniczony do dziąseł, który bez leczenia postępuje. Może przejść w zapalenie przyzębia obejmujące głębsze struktury, takie jak więzadła przyzębia i kość zębodołowa. To zaawansowane stadium choroby jest nieodwracalne bez specjalistycznych zabiegów.

Patogeneza chorób przyzębia

Choroba przyzębia zaczyna się od powstania płytki nazębnej – biofilmu złożonego z bakterii, polisacharydów i glikoprotein ślinowych. Płytka nazębna może się pojawić na zębach już w ciągu 24 godzin od czyszczenia. W miarę gromadzenia się na powierzchni zęba przekształca się ona w płytkę naddziąsłową, a po przedostaniu się poniżej linii dziąseł – w płytkę poddziąsłową. To właśnie obecność płytki poddziąsłowej, zlokalizowanej w rowku dziąsłowym lub kieszonce przyzębnej, odpowiada za szkodliwe efekty choroby [6]. 
Kamień nazębny, choć sam w sobie nie jest patogenny, stanowi podłoże dla dalszego gromadzenia się bakterii, co wywołuje stan zapalny i prowadzi do aktywacji osteoklastów oraz utraty kości. Badania wskazują również na rolę predyspozycji genetycznych w nasileniu odpowiedzi immunologicznej [4].

Objawy chorób przyzębia

Choroby przyzębia u psów często rozwijają się niezauważone przez właścicieli, zwłaszcza we wczesnym stadium, które zazwyczaj nie powoduje silnego bólu ani dyskomfortu. W miarę postępu choroby mogą się pojawić poważniejsze objawy, takie jak ropna wydzielina, bolesność czy owrzodzenia błon śluzowych, prowadzące do znacznego dyskomfortu u zwierzęcia. Z czasem dochodzi do utraty przyczepu więzadeł przyzębia oraz związanej z tym utraty kości, co może prowadzić do ruchomości...