Zwichnięcie rzepki u psa. Wstęp
Zerwanie więzadła krzyżowego doczaszkowego (ZWKD) oraz zwichnięcie przyśrodkowe rzepki (ZPRz) są częstymi przyczynami kulawizny kończyny miednicznej u psów i mogą występować jednocześnie (1–3). Uważa się, iż zwichnięcie rzepki może się przyczynić do zerwania więzadła krzyżowego doczaszkowego (4).
Zwichnięcie rzepki u ras małych i miniaturowych (< 20 kg) stanowi od 65% do 91% przypadków wszystkich zwichnięć rzepki na stronę przyśrodkową u psów (5–7).
Diagnozę zwichnięcia rzepki oraz towarzyszącego mu zerwania więzadła krzyżowego doczaszkowego stawia się na podstawie badania klinicznego. Ważne i kluczowe, szczególnie w leczeniu zwichnięcia rzepki, jest wykonanie dodatkowych badań obrazowych, celem zebrania informacji o wszystkich występujących w chorej kończynie deformacjach.
Do powszechnie stosowanych technik operacyjnych w leczeniu zwichnięcia rzepki zalicza się: opracowanie tkanek miękkich, tj. boczną imbrykację powięzi szerokiej, szwy derotacyjne stawu kolanowego, szew trzeszczkowo-rzepkowy oraz uwolnienie części doczaszkowej mięśnia krawieckiego. Do najpowszechniejszych technik kostnych zalicza się plastykę bloczka kości udowej (klinową lub blokową) i transpozycję guzowatości kości piszczelowej. Bardziej zaawansowane techniki leczenia zwichnięcia rzepki, takie jak dalsza osteotomia kości udowej czy bliższa osteotomia kości piszczelowej, stosowane są w zwichnięciu rzepki trzeciego i czwartego stopnia, w zależności od wielkości deformacji danej kości, tj. od odchylenia od osi danej kości. W większości przypadków konieczne jest połączenie wielu zabiegów, aby skorygować zwichnięcie rzepki i przywrócić stabilność stawu kolanowego.
Częstość powikłań jest na ogół niska, ale mogą one obejmować ponowne zwichnięcie rzepki oraz komplikacje związane z implantem.
Rasy miniaturowe psów obarczone ryzykiem wystąpienia zwichnięcia rzepki oraz współistniejącym zerwaniem więzadła krzyżowego doczaszkowego
Do ras najczęściej dotkniętych zwichnięciem rzepki należą: yorkshire terrier, chihuahua, pomeranian, pudel, buldog francuski, lhasa apso, cavalier king charles, bichon frise, mops, spaniel, buldog, West highland white terrier, jack russel terrier i shihtzu (7).
W badaniach obejmujących psy ze zwichnięciem rzepki i współistniejącym zerwaniem więzadła krzyżowego doczaszkowego, najczęściej spotykanymi rasami były yorkshire terriery i chihuahua, (8). Stwierdzono ponadto predyspozycję rasową dla rasy maltańczyk (9).
Opis implantu
Proteza bloczka kości udowej (PGR – System Kyon®) jest implantem dwuczęściowym. Składa się z płyty stanowiącej podstawę oraz z protezy bloczka. Podstawa została wykonana z perforowanego tytanu stopnia czwartego. W celu stymulacji osteointegracji została pokryta fosforanem wapnia. Protezę bloczka wykonano z tytanu stopnia piątego (Ti6Al4V), który został anatomicznie ukształtowany na powierzchni grzbietowej, wypolerowany oraz pokryty amforyczną diamentopodobną powłoką węglową.
Takie działanie zapewnia bardzo niski współczynnik tarcia i powierzchnię odporną na zarysowania. Płytka podstawy została zaopatrzona w dwa (dla tego rozmiaru implantu) otwory na wkręty mocujące do kości udowej oraz trzy otwory stożkowe dla trzpieni w implancie bloczka kości udowej. Implant bloczka i podstawa są mocowane na wcisk. Po zamocowaniu implantu bloczka na płycie pozostaje ok. jednomilimetrowa szczelina, świadcząca o dobrym dopasowaniu. Pewne posadowienie implantu uzyskuje się poprzez dobicie go przez gazik lekkim młotkiem (10).
Zwichnięcie rzepki u psa. Opis przypadku
W maju 2022 r. do lecznicy weterynaryjnej przyprowadzono psa rasy yorkshire terrier, samicę w wieku 3,5 roku, u której w innym zakładzie leczenia zwierząt dwukrotnie wykonywano zabieg plastyki stawu kolanowego lewego (zdj. 1 i 2). W dniu konsultacji zdiagnozowano zwichnięcie rzepki stopnia trzeciego z cechami krepitacji w lewym stawie kolanowym oraz drugiego stopnia w prawym stawie kolanowym bez cech krepitacji. Zalecono wykonanie protezoplastyki bloczka kości udowej w lewym stawie kolanowym ze względu na wcześniej wykonywane procedury oraz cechy uszkodzenia chrząstki. Właściciel – z powodu innych obowiązków – umówił się na zabieg operacyjny w sierpniu. Przed zabiegiem zalecono wykonanie badań krwi (profil podstawowy – biochemię i morfologię) oraz wykonanie badania echo serca. Ich wyniki były w normie.
