Immunozależne zapalenie wielostawowe (immune-mediated polyarthritis – IMPA) to choroba zapalna o podłożu autoimmunologicznym, która występuje u psów częściej, niż się powszechnie przypuszcza. Charakteryzuje się zapaleniem obejmującym co najmniej dwa stawy i może przyjmować postać erozyjną lub nieerozyjną, z których ta druga występuje zdecydowanie częściej. Objawy kliniczne są zróżnicowane – od kulawizny, sztywności chodu i wysięku stawowego po gorączkę, apatię i utratę apetytu. W diagnostyce kluczową rolę odgrywa analiza płynu stawowego, badania obrazowe oraz wykluczenie innych przyczyn zapalenia stawów, takich jak infekcje czy nowotwory. Ze względu na różnorodny przebieg kliniczny IMPA powinno być brane pod uwagę w diagnostyce różnicowej wielu niespecyficznych objawów. W artykule omówiono aktualne podejście do diagnostyki, klasyfikacji oraz leczenia tej jednostki chorobowej, z uwzględnieniem najnowszych doniesień z literatury.
Dział: Ortopedia i rehabilitacja
W artykule opisano chirurgiczne leczenie braku zrostu kości udowej u psa. Przedstawiono podstawowe pojęcia dotyczące deformacji kostnych oraz omówiono istotne aspekty chirurgiczne. Staw rzekomy kości udowej leczono poprzez odświeżenie powierzchni fragmentów kostnych, zastosowanie syntetycznego substytutu kostnego oraz stabilizację przy użyciu zespolenia płytkowo-śródjamowego (pin-plate). Przedoperacyjnie wykonano pomiary istotnych kątów, takich jak aLDFA (kąt dystalny boczny kości udowej) oraz FTA (kąt osi kończyny), bazując na zdrowej kończynie przeciwnej. W ciągu 12 tygodni po operacji uzyskano zrost kostny oraz dobrą funkcję kończyny.
Choroba zwyrodnieniowa stawów u kotów stanowi częste wyzwanie diagnostyczne dla klinicystów. Jest wysoce prawdopodobne, że przypadki są diagnozowane rzadziej, niż występują w rzeczywistości, czego dowodzą publikacje naukowe. W jednym z badań, które przeprowadzono na grupie 100 kotów, stwierdzono, że 82% osobników powyżej 14. roku życia może wykazywać radiograficzne cechy osteoarthritis [1], przy czym jedynie 13% opiekunów zgłaszało wystąpienie objawów kulawizny. W innym badaniu zmiany radiograficzne stwierdzono u 90% kotów powyżej 12. roku życia, przy czym tylko w 4% przypadków stanowiły one przyczynę konsultacji lekarskiej [2]. Sugeruje to, że wiele kotów może funkcjonować na co dzień z niezdiagnozowanym problemem ortopedycznym, będącym źródłem bólu przewlekłego. W artykule podsumowano obecny stan wiedzy na temat farmakologicznego oraz niefarmakologicznego postępowania w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów u kotów, przy czym szczególną uwagę poświęcono terapii przeciwbólowej.
Rehabilitacja jest istotnym elementem leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów u kotów, ponieważ pomaga zmniejszyć ból, poprawić ruchomość i jakość życia zwierzęcia. Należy pamiętać, że rehabilitacja w połączeniu z farmakoterapią i odpowiednią dietą może znacznie poprawić komfort życia kota z chorobą zwyrodnieniową [2]. Ponieważ koty są bardziej wrażliwe i mniej skłonne do współpracy niż psy, terapia wymaga delikatnego podejścia i dostosowania do indywidualnych potrzeb danego pacjenta [1].
Dyskopatia to jedna z najczęstszych chorób kręgosłupa u zwierząt. Jest ona często związana z wiekiem pacjentów, a także stwierdza się predyspozycje do wystąpienia tego schorzenia u niektórych ras. Odpowiednie postępowanie farmakologiczne, prawidłowa diagnostyka oraz neurorehabilitacja mogą pomóc pacjentowi w powrocie do sprawności fizycznej. W artykule opisano jakie badania diagnostyczne należy wykonać oraz przykładowe postępowanie rehabilitacyjne. Opisano szczegółowo przypadek pacjenta z niedowładem kończyn miednicznych spowodowany ekstruzją krążka międzykręgowego.
Choroby ścięgien u zwierząt stanowią wyzwanie w medycynie weterynaryjnej. Do niedawna zaburzenia te można było diagnozować głównie na podstawie badania ortopedycznego. Urazy ścięgien są obecnie łatwo rozpoznawane, ponieważ pacjenci z tym rodzajem urazów trafiają do lecznicy, wykazując nagłe objawy. Podobnie jak w przypadku urazów i chorób mięśni zaawansowane techniki diagnostyczne, takie jak artroskopia, znacznie zwiększyły naszą wiedzę i zdolność do leczenia chorób ścięgien. W artykule przedstawiono podział tendinopatii z uwagi na źródło jej pochodzenia oraz metody diagnostyczne, które pozwalają na prawidłowe rozpoznanie i wdrożenie leczenia. W artykule opisano przypadek psa rasy bernenski pies pasterski, ktory w dniu badania ortopedycznego wykazywał kulawiznę III stopnia prawej kończyny piersiowej. Po badaniu klinicznym przeprowadzono artroskopię diagnostyczną połączoną z leczeniem.
Najważniejszym elementem stawu biodrowego u psa jest kość udowa, która jest najcięższą i największą kością w szkielecie psa. Prawidłowo rozwinięty staw biodrowy składa się z panewki oraz głowy kości udowej, otoczonej torebką stawową. Kluczową rolę odgrywa więzadło obłe, które utrzymuje głowę kości udowej w panewce. Najczęstszymi urazami stawu biodrowego są zwichnięcia, polegające na zerwaniu więzadła obłego i rozerwaniu torebki stawowej. Leczenie chirurgiczne, określone przez lekarza weterynarii, powinno być uzupełnione rehabilitacją. Dysplazja stawu biodrowego, charakteryzująca się nieprawidłowościami w budowie stawu, prowadzi do niestabilności, bólu i kulawizny. Leczenie obejmuje chirurgię lub farmakoterapię oraz rehabilitację, mającą na celu wzmocnienie mięśni wokół stawu. Częstymi problemami są również złamania kości udowej, wymagające szybkiego rozpoczęcia rehabilitacji po zabiegu chirurgicznym. W artykule przedstawiono trzy przypadki leczenia: pacjenta z poważną obustronną dysplazją stawu biodrowego, labradora w wieku pięciu lat, u którego zdiagnozowano początkową fazę dysplazji stawów biodrowych i u którego nie można było przeprowadzić zabiegu operacyjnego oraz pacjenta rasy pudel toy, w wieku pięciu lat, ze zdiagnozowaną karłowatością przysadkową.
U dwuletniej kawii domowej stwierdzono obecność rany z krwistym wysiękiem, o cechach obrzęku oraz martwicy tkanek miękkich, odgryzienie palców II i III oraz obniżenie ciepłoty ciała w obrębie lewej kończyny piersiowej. W trakcie intensywnej trzymiesięcznej rehabilitacji z zastosowaniem metod magnetoterapii, laseroterapii oraz drenażu limfatycznego połączonych z leczeniem farmakologicznym uzyskano u pacjenta pełną poprawę kliniczną.
Zwichnięcie przyśrodkowe rzepki oraz uszkodzenie więzadła krzyżowego doczaszkowego to jedne z najczęstszych przyczyn kulawizny kończyny miednicznej u psów, a szczególnie ras miniaturowych. Istnieją jako osobne jednostki chorobowe, jednakże mogą obejmować jeden staw kolanowy, występując jednocześnie u danego pacjenta. Zwichnięcie rzepki często poprzez przewlekły stan zapalny stawu kolanowego oraz patologiczne naprężenia na więzadle krzyżowym doczaszkowym nierzadko przyczynia się do jego uszkodzenia. Ponadto zwichnięcie rzepki może występować jako komplikacja po wykonanym zabiegu stabilizacji stawu kolanowego. W poniższym artykule zostaną przedstawione techniki wspomagające leczenie zwichnięcia rzepki podczas zabiegu stabilizacji stawu kolanowego metodą TPLO (Tibial Plateau Leveling Osteotomy).
Schorzenia stawu kolanowego są jednymi z częściej diagnozowanych schorzeń ortopedycznych. Najczęstszym z nich jest uszkodzenie więzadła krzyżowego (1). Z klinicznych doświadczeń wynika, że równie często u psów ras mniejszych diagnozowane jest zwichnięcie rzepki. U części z pacjentów kulawizna jest objawem rozwinięcia jednocześnie obu tych schorzeń. Poniższy artykuł skupia się na przedstawieniu patogenezy i metod leczenia tego zjawiska zgodnie z doświadczeniami autorów na podstawie własnego przypadku klinicznego.
Artykuł przedstawia przypadek psa z kulawizną o nieznanym pochodzeniu. Przeprowadzone badanie ortopedyczne potwierdziło kulawiznę w stopniu trzecim, natomiast badanie radiologiczne oraz morfologia i biochemia krwi nie wykazały żadnych zmian. Wykonano punkcję stawów biodrowych i w obrazie cytologicznym pobranej mazi stwierdzono obecność Gram-ujemnych pałeczek. Badanie bakteriologiczne zidentyfikowało te bakterie jako Sphingomonas paucimobilis. Wdrożono leczenie zakończone wyzdrowieniem pacjenta.
The article presents a case of a dog with lameness of unknown origin. An orthopedic examination confirmed third-degree lameness. Radiological examination, blood morphology and biochemistry did not reveal any changes. A puncture of the hip joints was performed and cytological analysis of the collected synovial fluid revealed the presence of Gram-negative bacilli. Bacteriological examination identified these bacteria as Sphingomonas paucimobilis. Treatment was implemented and the patient recovered.
Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie lekarzom sposobu wyznaczania osi kończyny w płaszczyźnie czołowej na podstawie wyznaczania punktu CORA (center of rotation and agulation). Jest to podstawa do planowania ewentualnych osteotomii korekcyjnych oraz oceny, czy odchylenie od osi prawidłowej może być przyczyna problemów ortopedycznych. Deformacje te bowiem mają wpływ na cały narząd ruchu, powodując w późniejszym okresie bolesne zmiany deformacyjne stawów, będące skutkiem nierównomiernym rozkładem sił na powierzchnie stawowe oraz przeciążenie struktur więzadłowych prowadzące do bolesnych entezopatii.
The purpose of this article is to present the doctors a method for determining limb axis in the frontal plane on the basis of determining the point of CORA (center of rotation and agulation). This is the basis for planning possible corrective osteotomies and assessing whether a deviation from the correct axis may be the cause of orthopedic problems. These deformations have an impact on the entire musculoskeletal system, causing later painful deformation changes in the joints, which are the result of uneven distribution of forces on the joint surfaces, and overloading of ligamentous structures leading to painful enthesopathies.